ระวังกลางแจ้งแดดแรง ผู้สูงอายุเสี่ยงขาดน้ำ วิธีดูแลให้ปลอดภัยในหน้าร้อน

ในช่วงอากาศร้อนจัดหรือฤดูร้อนของประเทศไทย อุณหภูมิที่พุ่งสูงขึ้นอาจส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพ โดยเฉพาะในกลุ่ม ผู้สูงอายุ ซึ่งมีความเสี่ยงสูงต่อภาวะ ขาดน้ำ (Dehydration) และ โรคลมแดด (Heat Stroke) หากไม่ได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม วันนี้เราจะพาคุณไปทำความเข้าใจถึง อันตรายจากแสงแดด ต่อผู้สูงวัย พร้อมแนวทางการดูแลแบบรอบด้าน เพื่อให้พ่อแม่หรือญาติผู้ใหญ่ของคุณปลอดภัยแม้ในช่วงอากาศร้อนที่สุดของปี

1. ทำไมผู้สูงอายุจึงเสี่ยง “ขาดน้ำ” มากกว่าคนทั่วไป

1.1 การเปลี่ยนแปลงของร่างกายตามวัย

เมื่ออายุมากขึ้น ระบบควบคุมอุณหภูมิและความกระหายของร่างกายจะทำงานได้ลดลง ทำให้ผู้สูงอายุไม่รู้ตัวว่าตนเอง “ขาดน้ำ” แม้จะอยู่กลางแดดนาน หรือต่อให้เสียเหงื่อมาก ร่างกายก็อาจไม่ได้ส่งสัญญาณกระหายน้ำเหมือนคนในวัยหนุ่มสาวอาจจะเป็นอาการที่เราไม่สามารถรู้ได้ว่าร่างกานขาดน้ำและเริ่มอ่อนแรงตอนท้าย ซึ่งอาจจะเกิดผลเสียตามมาได้ง่าย

1.2 ผลกระทบที่อาจรุนแรงถึงชีวิต

ภาวะขาดน้ำอาจนำไปสู่ ความดันโลหิตต่ำ เวียนศีรษะ หกล้ม หรือลมแดด ได้ง่าย และหากไม่ได้รับการดูแลทันเวลา อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง เช่น ไตวายเฉียบพลัน หรือหมดสติโดยไม่ทันตั้งตัวในเรื่องนี้

2. ภัยเงียบของแดดแรง: ลมแดดคือศัตรูตัวร้ายของผู้สูงอายุ

2.1 ลมแดดคืออะไร?

ลมแดด (Heat Stroke) เกิดจากร่างกายไม่สามารถควบคุมอุณหภูมิได้ จนอุณหภูมิร่างกายพุ่งสูงกว่า 40°C ภายในระยะเวลาอันรวดเร็ว และมักเกิดในสภาพแวดล้อมที่มีอากาศร้อนชื้น ไม่มีลม หรือขาดน้ำร่วมด้วย

• – ลมแดดในผู้สูงอายุ ลมแดด (Heat Stroke) เป็นภาวะที่ร่างกายมีอุณหภูมิสูงเกินไปอย่างรวดเร็ว จนระบบควบคุมอุณหภูมิในร่างกายทำงานผิดปกติ มักเกิดจากการอยู่ในที่ร้อนจัดเป็นเวลานาน เช่น กลางแดด หรือในห้องที่อับร้อน โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีระบบการควบคุมอุณหภูมิทำงานได้ลดลงตามวัย จึงมีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดลมแดด
  
• – อาการลมแดด จะพัฒนาอย่างรวดเร็ว และมีความรุนแรง ซึ่งต้องรีบสังเกตให้ทัน โดยเฉพาะในผู้สูงอายุ
  
• – ป้องกันลมแดด การป้องกันเป็นสิ่งสำคัญ โดยเฉพาะในฤดูร้อนที่แดดแรงและอากาศร้อนอบอ้าว

2.2 สัญญาณเตือนล่วงหน้าที่ต้องระวัง

• – มีอาการ ตัวร้อนจัด แต่ไม่มีเหงื่อ
• – มีอาการ มึนงง หายใจเร็ว
• – มีอาการ ชีพจรเต้นแรงผิดปกติ
• – มีอาการ ผิวหนังแดงแห้ง
• – มีอาการ หมดสติ

**หากพบอาการเหล่านี้ ควรพาผู้สูงอายุเข้าที่ร่มและรีบนำส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว**

3. วิธีดูแลผู้สูงอายุให้ปลอดภัยจากแดดแรง

3.1 ไม่ให้ออกกลางแดดช่วง 10.00 – 16.00 น.

หลีกเลี่ยงการพาผู้สูงอายุออกนอกบ้านช่วงที่แดดจัดที่สุดของวัน หากจำเป็นต้องออกควรพกอุปกรณ์กันแดด เช่น ร่ม หมวก เสื้อแขนยาว หรือแว่นกันแดดที่เหมาะสมจึงต้องหาวิธีดูแลผู้สูงอายุให้ปลอดภัยจากแดดแรง

• – ควรดูแลไกล้ชิดสังเกตุอาการผู้สูงอายุดูในอากาศร้อน
• – ควรดูแลผู้สูงอายุไม่ให้โดนแดดมากเกินไป หรือเว้นการที่จะให้ผู้สูงอายุโดนแดดมากที่สุด
• – ควรหาวิธีป้องกันแดดให้กับผู้สูงวัย

3.2 ให้ดื่มน้ำบ่อยๆ แม้ไม่กระหาย

ผู้สูงอายุควรดื่มน้ำสะอาดอย่างน้อยวันละ 6-8 แก้ว และสามารถเสริมด้วยน้ำผลไม้ หรือน้ำเกลือแร่ในกรณีที่เสียเหงื่อมาก (ยกเว้นผู้ป่วยโรคไตควรปรึกษาแพทย์ก่อน)

3.3 ควบคุมอุณหภูมิในบ้านให้เหมาะสม

ใช้พัดลมหรือเครื่องปรับอากาศภายในบ้าน และหลีกเลี่ยงการให้ผู้สูงวัยอยู่ในพื้นที่อับชื้นหรือปิดทึบโดยไม่มีการระบายอากาศ

3.4 สังเกตพฤติกรรมและอาการผิดปกติ

หากผู้สูงอายุมีอาการอ่อนเพลีย ซึม ไม่สดชื่น หรือเริ่มมีอาการมึนงง ควรสงสัยเรื่องขาดน้ำทันที และให้จิบน้ำเล็กน้อยบ่อยๆ พร้อมพักในที่ร่มทันทีจะช่วยการอ่อนแรงของผู้สูงอายุได้ดีขึ้น

4. กลยุทธ์ดูแลระยะยาวสำหรับหน้าร้อน

4.1 วางแผนกิจกรรมในร่มแทนกิจกรรมกลางแจ้ง

ปรับเปลี่ยนกิจกรรมประจำวันของผู้สูงวัย เช่น ออกกำลังกายในบ้าน หรือทำงานอดิเรกที่ไม่ต้องเผชิญแดดจ้า เพื่อช่วยลดความเสี่ยงได้

ตัวอย่างกิจกรรมในร่มสำหรับผู้สูงอายุ

1. ออกกำลังกายเบาๆ ภายในบ้าน

• – ออกกำลังกาย แบบโยคะสำหรับผู้สูงอายุ
• – ออกกำลังกาย ไทเก๊ก ชี่กง
• – ออกกำลังกาย บริหารข้อยืดกล้ามเนื้อเบาๆ กับเก้าอี้
• – ออกกำลังกาย เดินบนลู่วิ่งความเร็วต่ำในห้องแอร์

2. กิจกรรมเพื่อความผ่อนคลาย

• – เสริมการฟังเพลงบำบัด หรือดนตรีแนวคลาสสิก
• – เสริมการทำสมาธิ นั่งภาวนา หรือนั่งฝึกการหายใจ
• – เสริมการอ่านหนังสือเรื่องราวที่ชอบ หรือดูสารคดีที่ชื่นชอบ
• – เสริมการปลูกต้นไม้ในกระถางเล็กๆ ในที่บริเวณร่มรื่น

3. กิจกรรมที่ใช้ความคิดและความจำ

• – กิจกรรม ต่อจิ๊กซอว์ หรือเล่นเกมฝึกสมอง เช่น Sudoku
• – กิจกรรม วาดภาพ ระบายสี หรือประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุเหลือใช้
• – กิจกรรม เขียนบันทึกประจำวันหรือเรื่องราวในอดีต
• – กิจกรรม เรียนรู้ทักษะใหม่ๆ เช่น การพับกระดาษ หรือถักไหมพรม

4. กิจกรรมร่วมกับครอบครัว

• – เพิ่มความสนุก เล่นเกมกระดานกับลูกหลาน เช่น หมากรุก โดมิโน
• – เพิ่มความสนุก ทำอาหารหรือขนมง่ายๆ ร่วมกับสมาชิกในบ้าน
• – เพิ่มความสนุก พูดคุยทบทวนความทรงจำผ่านอัลบั้มภาพเก่าๆ
• – เพิ่มความสนุก วิดีโอคอลกับญาติหรือเพื่อนเก่า เพื่อลดความเหง

4.2 ตรวจสุขภาพเป็นประจำ

แนะนำให้พาผู้สูงอายุไปตรวจร่างกายช่วงฤดูร้อนอย่างน้อย 1 ครั้ง หรือหากมีโรคประจำตัว ควรติดตามอาการและรับคำแนะนำจากแพทย์เป็นระยะแบบไม่ปล่อยวางเรื่องสุขภาพ ใส่ใจทุกอาการของสุขภาพร่างกายอย่างสม่ำเสมอ

การดูแลผู้สูงอายุในช่วงหน้าร้อน ต้องใส่ใจเป็นพิเศษ เนื่องจากผู้สูงวัยมีความเสี่ยงต่อ ภาวะขาดน้ำและลมแดด มากกว่าคนทั่วไป การดูแลที่ถูกต้อง เช่น ให้ดื่มน้ำเพียงพอ หลีกเลี่ยงแดดจัด และสังเกตอาการผิดปกติ จะช่วยป้องกันปัญหาสุขภาพร้ายแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพ

หากคุณกำลังมองหาวิธีป้องกันภาวะขาดน้ำหรือลมแดดในผู้สูงวัย อย่าลืมว่า “การป้องกันดีกว่าการรักษา” และความใส่ใจของคนในครอบครัวคือเกราะป้องกันที่ดีที่สุด