Category: สาระการดูแลผู้สูงอายุ

เมื่อผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยติดเตียงอยู่ในภาวะเคลื่อนไหวน้อย หรือไม่สามารถปรับท่าได้เองอย่างสม่ำเสมอ ร่างกาย – โดยเฉพาะผิวหนังบริเวณที่มีปุ่มกระดูก (bony prominences) – จะถูกแรงกด หรือแรงเฉือน (shear) เป็นเวลานาน ส่งผลให้การไหลเวียนเลือดลดลง เนื้อเยื่อเริ่มขาดออกซิเจน และเกิดการตายของเนื้อเยื่อตามมา ผลลัพธ์คือ “แผลกดทับ” (pressure sore) ซึ่งหากไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกวิธี อาจลุกลามเป็นแผลลึก รักษายาก และมีความเสี่ยงสูงที่จะติดเชื้อหรือส่งผลเสียต่อคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะในบริบทของ ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ หรือสถานดูแลผู้ป่วยระยะยาว เพราะมีปัจจัยเสี่ยงรอบด้าน ทั้งความเคลื่อนไหวที่น้อย ภาวะโภชนาการไม่ดี ผิวหนังเปราะบาง ร่วมถึงการมีโรคร่วม ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ดูแล และญาติของผู้สูงอายุจะต้องเข้าใจ ตั้งแต่ต้นเหตุ การสังเกตสัญญาณเตือน วิธีป้องกัน ไปจนถึงแนวทางดูแลแบบเฉพาะเจาะจง เพื่อให้การดูแลในสถานดูแลผู้สูงอายุ (เราจะใช้คำว่า “ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ” เพื่อให้สอดคล้องกับคำหลัก) มีประสิทธิภาพและลดความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้น

1. ทำความรู้จักกับแผลกดทับ (Pressure Sore)

1.1 ความหมายและนิยามของแผลกดทับ

แผลกดทับ หรือในทางการแพทย์มักเรียกว่า Pressure Ulcer หรือ Pressure Injury คือ การบาดเจ็บของผิวหนังและ/หรือเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง (subcutaneous tissue) ที่เกิดจากแรงกด หรือแรงเฉือน ต่อเนื่องเป็นเวลานาน ทำให้การไหลเวียนเลือดบริเวณนั้นไม่ดี ขาดออกซิเจน และเนื้อเยื่อเริ่มตายลง ซึ่งอาจลุกลามสู่ชั้นที่ลึกขึ้นได้
ในบริบทของผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้ที่เคลื่อนไหวได้น้อย จึงมีโอกาสสูงกว่าคนทั่วไป

1.2 กลไกการเกิดแผลกดทับ

– แรงกด (Pressure)

เมื่อร่างกายนอนหรือนั่งในท่าใดท่าหนึ่งเป็นเวลานาน แรงกดที่กระทำต่อผิวหนังบริเวณที่สัมผัสกับพื้นหรือเบาะ โดยเฉพาะบริเวณที่มีปุ่มกระดูก จะทำให้หลอดเลือดเล็ก (capillaries) ถูกกดทับ เลือดไม่สามารถไหลผ่านได้ เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน เริ่มเสียหาย

– แรงเฉือน (Shear) และแรงเสียด (Friction)

เมื่อผู้ป่วยลื่นไถลลงบนเตียงหรือเบาะ หรือส่วนของร่างกายถูกรั้งโดยแผ่นรอง เกิดแรงเฉือนที่ผิวหนังและเนื้อเยื่อใต้ผิว ซึ่งลดการไหลเวียนและเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดแผลกดทับ

– ความชื้น และการเปียกชื้นของผิว

ผู้ป่วยที่ขับถ่ายไม่สะดวก มีเหงื่อ หรือผิวเปียกชื้นจากปัสสาวะ/อุจจาระ จะทำให้ผิวหนังอ่อนแอ และแรงกดหรือเฉือนส่งผลได้ง่ายขึ้น

1.3 จุดที่มักเกิดแผลกดทับ และผู้ป่วยเสี่ยงสูง

– จุดเสี่ยงทั่วไป

บริเวณที่มักพบคือ บริเวณก้นกบ (sacrum/coccyx) ส้นเท้า (heels) สะโพก (trochanter) ข้อศอก (elbows) และบริเวณที่มีปุ่มกระดูกชิดพื้น

– กลุ่มผู้ป่วยเสี่ยง

• ผู้ป่วยติดเตียง หรือเคลื่อนไหวได้น้อย
• ผู้สูงอายุที่ผิวหนังบาง หลอดเลือดไม่ดี
• ผู้ป่วยที่มีโรค เช่น เบาหวาน หลอดเลือด หรือมีภาวะโภชนาการไม่ดี
• ผู้ป่วยที่ขับถ่ายไม่สะดวก มีผิวเปียกชื้นบ่อยครั้ง

1.4 ระดับของแผลกดทับ

โดยทั่วไป มีการแบ่งตามระดับความลึกของเนื้อเยื่อ แม้ว่าจะมีเกณฑ์หลายแบบ แต่สามารถสรุปคร่าว ๆ ได้ดังนี้:

• ระดับ 1 : ผิวหนังยังไม่เปิด แต่มีรอยแดงไม่หายเมื่อกด (non-blanchable erythema)
• ระดับ 2 : สูญเสียเนื้อเยื่อบางส่วน เป็นแผลตื้น (partial-thickness)
• ระดับ 3 : แผลลึกถึงชั้นใต้ผิว แต่ยังไม่ถึงชั้นกล้ามเนื้อ
• ระดับ 4 : แผลลึกถึงกล้ามเนื้อ หรือกระดูก หรือมีการติดเชื้อแทรกซ้อนในเนื้อเยื่อชั้นลึก

การรู้ระดับช่วยให้กำหนดแนวทางรักษาและประเมินความเสี่ยงได้อย่างเหมาะสม

2. ทำไมศูนย์ดูแลผู้สูงอายุจึงต้องใส่ใจแผลกดทับ

2.1 สถานการณ์เฉพาะในผู้สูงอายุและผู้ป่วยติดเตียง

ในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ หรือนอนดูแลในบ้าน มักพบผู้ที่มีความเคลื่อนไหวน้อย อายุมาก ผิวหนังอ่อนแอ มีโรคร่วมหลายอย่าง จึงเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อแผลกดทับสูง การไม่สังเกตหรือไม่ดำเนินการป้องกันตั้งแต่ต้นอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง ทั้งการติดเชื้อ เสียเลือด หรือเสียชีวิตได้

2.2 ผลกระทบเมื่อเกิดแผลกดทับ

• เจ็บปวด รบกวนคุณภาพชีวิต
• ใช้เวลารักษานาน ค่าใช้จ่ายสูง
• เสี่ยงต่อการติดเชื้อ รวมถึงแผลลุกลาม กลายเป็นแผลเรื้อรัง
• ผู้ดูแลต้องเพิ่มภาระดูแล รวมถึงต้องเข้มงวดด้านโภชนาการ ผิวหนัง และตำแหน่งท่า

2.3 ความสำคัญของการลงทุนด้านการดูแลในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ

การจัดระบบการดูแล ตั้งแต่การประเมินความเสี่ยง การจัดอุปกรณ์รองรับ การฝึกอบรมบุคลากร และการติดตามผล ช่วยลดอุบัติการณ์ของแผลกดทับ และช่วยลดภาระระยะยาว ทั้งด้านสุขภาพและค่าใช้จ่าย

3. ปัจจัยเสี่ยงและการประเมินความเสี่ยง

3.1 ปัจจัยเสี่ยงที่ไม่ควรมองข้าม

• เคลื่อนไหวได้น้อย หรือร่างกายอยู่ในท่าใดท่าหนึ่งนาน เช่น ผู้ป่วยติดเตียง
• ความบกพร่องของหลอดเลือด หรือมีโรคร่วม เช่น เบาหวาน
• ภาวะโภชนาการไม่ดี ขาดโปรตีน ขาดแคลอรี่
• ผิวหนังเปราะ มีความชื้นสูงจากการขับถ่ายไม่สะดวก
• ใช้อุปกรณ์ภายในเตียง/เบาะ ที่กดทับจุดใดจุดหนึ่งไม่เหมาะสม

3.2 วิธีการประเมินความเสี่ยงในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ

• ใช้แบบประเมินความเสี่ยง เช่น Braden Scale ภายใน 8 ชั่วโมงหลังเข้าศูนย์
• ตรวจสภาพผิวหนัง โดยเฉพาะบริเวณที่มีปุ่มกระดูก อย่างน้อยทุกวัน
• ประเมินโภชนาการ ความชื้นผิว และสภาพแวดล้อมของเตียง/เบาะ
• จัดทำแผนดูแลเฉพาะบุคคลตามผลประเมิน (risk-based care plan)

3.3 การจัดลำดับความเสี่ยงและจัดลำดับความสำคัญ

เมื่อได้รับการประเมินแล้ว ควรจัดลำดับผู้ที่มีความเสี่ยงสูง เพื่อให้การดูแลเข้มข้นขึ้น เช่น – ผู้ป่วยเคลื่อนไหวแทบไม่ได้ – ผู้ที่อยู่ในระดับโภชนาการแย่ – ผู้ที่ขับถ่ายไม่สะดวกมาก เป็นต้น

4. แนวทางการป้องกันแผลกดทับในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและที่บ้าน

4.1 การจัดท่าหรือการเปลี่ยนท่า (Repositioning)

หนึ่งในมาตรการป้องกันหลักคือการเปลี่ยนท่าอย่างสม่ำเสมอ เพราะท่าคงที่นานเกินไปจะเพิ่มแรงกด

ตารางแนะนำการเปลี่ยนท่า

• เวลา 6.00 น. – ตะแคงซ้าย
• เวลา 8.00 น. – นอนหงาย
• เวลา 10.00 น. – ตะแคงขวา
• เวลา 12.00 น. – ตะแคงซ้าย
• เวลา 14.00 น. – นอนหงาย
• เวลา 16.00 น. – ตะแคงขวา
• เวลา 18.00 น. – ตะแคงซ้าย
  ในช่วงกลางคืนควรใช้อุปกรณ์เสริม เช่น ที่นอนลมหรือแผ่นเจลรองลดแรงกด เพื่อช่วยกระจายแรงกด ลดความเสี่ยงของการเกิดแผลกดทับ

4.2 การจัดเตียง/เบาะ และอุปกรณ์รองรับ (Support Surfaces)

• เลือกที่นอน หรือเบาะที่สามารถกระจายแรงกดได้ เช่น ที่นอนลม แผ่นเจล แผ่นโฟมคุณภาพสูง
• หลีกเลี่ยงเบาะหรือที่นอนที่ทำให้มีแรงกดเฉพาะจุดเดียว
• ตรวจสอบให้แน่ใจว่าไม่มีส่วนของที่นอนหรือเบาะที่โค้งงอหรือทำให้ผู้ป่วยลื่นไถล

4.3 การดูแลผิวหนัง และสภาพแวดล้อม

• ตรวจผิวหนังทุกวัน โดยเฉพาะบริเวณจุดเสี่ยงว่า มีรอยแดง ผิวเปลี่ยนสี ความร้อน หรือความแข็งของเนื้อเยื่อ
• รักษาความสะอาดและความแห้งของผิว โดยเฉพาะหลังการขับถ่าย ใช้ผลิตภัณฑ์ที่มี pH สมดุล และทามอยซ์เจอไรเซอร์หากผิวแห้ง
• หลีกเลี่ยงการเสียดสี และแรงเฉือน เช่น ไม่ให้ผู้ป่วยลื่นไถลลงเตียง หรือมีผ้าห่มหย่อน
• ใช้ผ้าปู/ผ้าห่มที่ไม่หนาแข็ง เพื่อช่วยลดแรงกด และอำนวยความสะดวกในการเปลี่ยนท่า

4.4 โภชนาการ และการให้ของเหลว

ผู้ป่วยที่มีภาวะโภชนาการไม่ดี มีโอกาสเกิดแผลกดทับมากขึ้น ดังนั้นในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ ควรให้ความสำคัญกับโภชนาการ

• ให้พลังงานประมาณ 30-35 กิโลแคลอรี ต่อ กิโลกรัมของน้ำหนักตัวต่อวัน และโปรตีน ประมาณ 1.25-1.5 กรัม/กก./วัน ในผู้ที่มีแผลกดทับ
• ตรวจสอบให้แน่ใจว่าผู้ป่วยได้รับน้ำเพียงพอ และไม่มีภาวะขาดน้ำ
• ส่งต่อให้ผู้เชี่ยวชาญด้านโภชนาการ หากพบภาวะเสี่ยงที่ซับซ้อน

4.5 การฝึกอบรมบุคลากรและการจัดระบบภายในศูนย์

• ฝึกอบรมผู้ดูแลให้รู้จัก สัญญาณเตือนของแผลกดทับ และวิธีการเปลี่ยนท่า ดูแลผิว และจัดเตียง
• กำหนดระบบความรับผิดชอบ และตรวจติดตามการปฏิบัติงาน
• ใช้บันทึก และระบบแจ้งเตือนเมื่อผู้ป่วยอยู่ในความเสี่ยงสูง
• มีการทบทวนคุณภาพ และปรับปรุงการดูแลอย่างต่อเนื่อง

4.6 ข้อแนะนำเฉพาะสำหรับการดูแลที่บ้าน

• หากผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยติดเตียงได้รับการดูแลในบ้าน ให้ผู้ดูแลทำตารางการเปลี่ยนท่าตามตัวอย่างข้างต้น
• ใช้อุปกรณ์เสริม เช่น แผ่นเอลาสติกรอง หมอนรอง ให้เตียงมีความเหมาะสม
• ตรวจสภาพผิวทุกวัน หากพบรอยแดงหรือความผิดปกติ ควรปรึกษาพยาบาลหรือแพทย์ทันที
• ร่วมกับทีมแพทย์/พยาบาลจัดโภชนาการและความชื้นผิวอย่างสม่ำเสมอ

5. แนวทางการรักษาเมื่อเกิดแผลกดทับแล้ว

5.1 การดูแลทั่วไปเมื่อเริ่มมีแผล

• รีบลดหรือยกเลิกแรงกดบริเวณแผลโดยทันที
• ใช้อุปกรณ์รองรับเพื่อกระจายแรงกด หรือให้ผู้ป่วยอยู่ในท่าที่ลดแรงกด
• ดูแลความสะอาดของแผล รักษาผิวรอบแผล เลือกใช้ผ้าหรือแผ่นปิดที่เหมาะสม

5.2 แนวทางรักษาเฉพาะตามระดับแผล

• แผลระดับ 1 สามารถหยุดการกดทับ เปลี่ยนท่า และดูแลผิวรอบแผลได้อาจหายได้เร็ว
• แผลระดับ 2 ขึ้นไป อาจต้องใช้วัสดุปิดแผล และอาจต้องมีทีมพยาบาลผู้เชี่ยวชาญดูแล
• แผลระดับ 3-4 อาจต้องมีการ debridement (ตัดเนื้อเยื่อที่ตายแล้วออก) หรือพิจารณาผ่าตัด

5.3 การติดตามและประเมินผล

• ตรวจแผลอย่างสม่ำเสมอ วัดขนาด ตรวจการอักเสบ สัญญาณติดเชื้อ
• ดูแลโภชนาการ และน้ำให้เหมาะสมเพื่อช่วยการหายของแผล
• ประสานงานหลายสหวิชาชีพ ทั้งแพทย์ พยาบาล นักโภชนาการ กายภาพบำบัด

5.4 สิ่งที่ควรหลีกเลี่ยง

• ไม่ควรใช้เจลหรือผ้าปิดแผลเพียงอย่างเดียวโดยไม่ลดแรงกด
• หลีกเลี่ยงการใช้สารฆ่าเชื้อที่ทำลายเนื้อเยื่อซึ่งกำลังหาย เช่น povidone-iodine หรือ hydrogen peroxide ในแผลกดทับ

6. บทบาทของศูนย์ดูแลผู้สูงอายุในการดูแลแผลกดทับ

6.1 ระบบการดูแลเชิงรุก (Proactive Care)

ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุควรมีระบบดังนี้:

• ประเมินความเสี่ยงของผู้ใหม่เมื่อเข้าศูนย์ และประเมินเป็นระยะ
• จัดตารางการเปลี่ยนท่า และดูแลผิวหนังอย่างเข้มงวด
• มีอุปกรณ์รองรับแรงกด เช่น ที่นอนลม แผ่นเจลรอง และเบาะลดแรงกด
• จัดให้มีโภชนาการที่เหมาะสม พร้อมดูแลปัจจัยเสี่ยงอื่น เช่น ผิวหนังเปราะ ความชื้น

6.2 ระบบเฝ้าระวังและการติดตามผล

• บันทึก และติดตามอัตราการเกิดแผลกดทับ ในศูนย์ เพื่อปรับปรุงคุณภาพการดูแล
• ฝึกอบรมบุคลากรอย่างสม่ำเสมอ และประชุมทบทวนเคสเป็นระยะ
• ส่งต่อผู้ป่วยที่มีแผลลุกลาม หรือมีภาวะซับซ้อน ไปยังผู้เชี่ยวชาญด้านแผลเรื้อรัง หากจำเป็น

6.3 การสื่อสารกับญาติและผู้ดูแล

ศูนย์ควรให้ความรู้แก่ญาติและผู้ดูแลเรื่อง:

• วิธีสังเกต สัญญาณเตือนของแผลกดทับ
• ความสำคัญของการเปลี่ยนท่าและดูแลเบื้องต้น
• วิธีดูแลที่บ้านต่อเมื่อผู้ป่วยพักฟื้น หรือกลับบ้าน

สรุป

แผลกดทับเป็นภัยเงียบที่มักถูกมองข้ามในผู้สูงอายุ หรือผู้ป่วยติดเตียง แต่มีผลกระทบรุนแรงทั้งด้านสุขภาพ ค่าใช้จ่าย และคุณภาพชีวิต ผู้ดูแล ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ และญาติ ต้องให้ความสำคัญตั้งแต่การประเมินความเสี่ยง การจัดสภาพแวดล้อม การเปลี่ยนท่า การดูแลผิว การจัดโภชนาการ ไปจนถึงการจัดระบบและอุปกรณ์ที่เหมาะสม การดูแลอย่างเป็นระบบ และเชิงรุก สามารถลดอุบัติการณ์ และทำให้ผู้สูงอายุได้รับการดูแลอย่างมีคุณภาพ ในที่สุดก็สามารถยกระดับการดูแลผู้สูงอายุในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุให้เป็นมาตรฐาน และปลอดภัยยิ่งขึ้น

ในสถานการณ์ที่ผู้สูงอายุหรือผู้ป่วยติดเตียงไม่สามารถเคลื่อนไหวร่างกายเองได้อย่างอิสระ “แผลกดทับ” (Pressure Ulcer) นับเป็นภาวะหนึ่งที่มีความเสี่ยงสูงและส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างจริงจัง ภาวะนี้เกิดขึ้นจากแรงกดทับที่เกิดขึ้นเป็นระยะเวลานานบริเวณผิวหนังที่อยู่ใกล้ปุ่มกระดูก เช่น บริเวณก้นกบ (บริเวณกระดูกก้น) ส้นเท้า และสะโพก ซึ่งนำไปสู่การไหลเวียนเลือดไม่สะดวก เนื้อเยื่อขาดออกซิเจน และอาจตายในที่สุด หากไม่ได้รับการดูแลอย่าง เหมาะสม สำหรับผู้ที่อยู่ในความดูแลของ บ้านลลิสา (สาขาเมืองเชียงใหม่) ซึ่งเป็นศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและผู้ป่วยระยะพักฟื้นที่เน้นดูแลผู้ป่วยติดเตียงอย่างใกล้ชิด บทความนี้จะช่วยให้ญาติและผู้ดูแลเข้าใจถึงสิ่งที่ต้องรู้เกี่ยวกับแผลกดทับ ตั้งแต่สาเหตุ วิธีสังเกต อาการ วิธีดูแลเมื่อเกิด และแนวทางป้องกันอย่างเป็นระบบ เพื่อเสริมความเชื่อมั่นว่า ผู้ป่วยอยู่ในมือที่ปลอดภัยและได้คุณภาพชีวิตที่ดีที่สุด

1.ทำความเข้าใจแผลกดทับ

1.1 แพลกดทับคืออะไร?

ภาวะแผลกดทับ หรือที่บางครั้งถูกเรียกว่า bedsore หรือ pressure injury คือการบาดเจ็บของผิวหนังและ/หรือเนื้อเยื่อใต้ผิว เนื่องจากถูกกดทับหรือเสียดสีเป็นเวลานานจนกระทั่งการไหลเวียนเลือดถูกขัดขวาง ทำให้เนื้อเยื่อขาดออกซิเจนและสารอาหาร จนเกิดการตายของเซลล์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในผู้ป่วยที่ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้เอง หรือเคลื่อนไหวได้น้อย แรงกดทับที่ผิวบริเวณปุ่มกระดูก (เช่น ส้นเท้า ก้นกบ สะโพก) จะสะสมจนเกิดความเสียหายได้ง่าย

1.2 กลไกการเกิดแผลกดทับ

เมื่อร่างกายอยู่ในท่าเดียวกันนาน เลือดที่ควรไปเลี้ยงบริเวณผิวหนังถูกกดเบียด ทำให้เซลล์ในพื้นที่นั้นขาดออกซิเจนและสารอาหาร ภาวะนี้เรียกว่า ischemia ซึ่งต่อเนื่องไปสู่ reperfusion injury และการอักเสบของเนื้อเยื่อ
นอกจากนี้ แรงเสียดสี (friction) หรือ แรงเฉือน (shear) จากการลื่นไถลบนผ้าปูที่นอนหรือบนเก้าอี้ ก็สามารถทำให้ผิวหนังและเนื้อเยื่อใต้ผิวได้รับความเสียหาย

2. บริเวณที่พบบ่อย และผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

2.1 บริเวณที่พบบ่อย

บริเวณที่มีโอกาสเกิดแผลกดทับสูง ได้แก่ :

• ก้นกบ (บริเวณกระดูกก้น)
• ส้นเท้า
• สะโพก (บริเวณ trochanter)
• ข้อศอก
• บ่า/หลัง/ไหล่ โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่นอนตะแคงหรือเอนตัวหลายชั่วโมง

2.2 ผู้ที่มีความเสี่ยงสูง

กลุ่มที่ควรระวังเป็นพิเศษ เช่น :

• ผู้ป่วยที่ติดเตียง เคลื่อนไหวไม่ได้หรือเคลื่อนไหวได้น้อย
• มีภาวะทุพโภชนาการ น้ำหนักตัวน้อย
• มีปัญหาด้านควบคุมปัสสาวะหรืออุจจาระ (ทำให้ผิวหนังเปียกชื้น)
• ผู้ที่มีอายุมาก หรือร่างกายอ่อนแอจากโรคประจำตัว

3. อาการและการจำแนกระดับความรุนแรง

3.1 สัญญาณเตือนตั้งแต่เริ่มต้น

• ผิวหนังบริเวณที่ถูกกดทับแดง ไม่หายหลังจากเปลี่ยนท่า
• อาจมีตุ่มน้ำ หรือผิวรู้สึกอุ่นและแข็งขึ้น
• ผู้ป่วยอาจรู้สึกเจ็บหรือเพียงรู้สึกไม่สบายในบริเวณนั้น

3.2 ระยะรุนแรงและอาการแทรกซ้อน

เมื่อแผลกดทับ ดำเนินไป อาจมี :

• แผลลึกเห็นเนื้อเยื่อใต้ผิวหรือกระดูก
• มีหนองหรือการติดเชื้อ ซึ่งอาจลุกลามไปยังข้อ หรือกระดูก (เช่น osteomyelitis)
• หากรักษาไม่ถูกวิธี อาจเกิดภาวะ sepsis ซึ่งเป็นอันตรายถึงชีวิต

4. การจำแนกระดับความรุนแรง (Staging)

ระบบจำแนกระดับแผลกดทับ มีหลายแบบ โดยทั่วไปแบ่งเป็น 4 หรือ 5 ระดับ ได้แก่ :

• ระดับ 1 (ผิวแดงไม่ลอก)
• ระดับ 2 (ผิวลอกหรือมีแผลตื้น)
• ระดับ 3 (แผลลึกถึงชั้นเนื้อเยื่อใต้ผิว)
• ระดับ 4 (แผลลึกถึงกระดูก หรือมีการติดเชื้ออย่างรุนแรง)
  การจำแนกระดับช่วยให้เลือกวิธีดูแลรักษาได้เหมาะสม

5. วิธีดูแลเมื่อเกิดแผลกดทับ

5.1 การดูแลในระยะเริ่มต้น (ผิวแดง / ตุ่มน้ำ)

เมื่อพบผิวแดงหรือมีตุ่มน้ำ ซึ่งเป็นลักษณะแรกของแผลกดทับ ควรดำเนินการดังนี้ :

1. ทำความสะอาดบริเวณแผลด้วยน้ำเกลือหรือน้ำสะอาดอย่างอ่อนโยน
2. ปิดแผลด้วย Hydrocolloid หรือวัสดุปิดแผลที่เหมาะสม
3. หลักเลี่ยงการกดทับบริเวณแผลทันที เช่น ปรับเปลี่ยนท่า พลิกตัวผู้ป่วย และใช้หมอนรองจุดเสี่ยง

5.2 การดูแลในระยะรุนแรง (แผลลึก / มีหนอง / เห็นเนื้อเยื่อ/กระดูก)

เมื่อแผลเข้าสู่ระดับรุนแรง ควรปฏิบัติดังนี้ :

1. ติดต่อ แพทย์ โดยด่วน เพื่อประเมินอาการและระบุแนวทางรักษา
2. แพทย์อาจพิจารณาตัดเนื้อตาย (debridement) และใช้วัสดุปิดแผลเฉพาะทาง
3. ใช้อุปกรณ์รองรับการลดแรงกด เช่น ที่นอนลม หรือแผ่นรองความกด (support surface) ร่วมกับการพลิกตัวผู้ป่วยอย่างสม่ำเสมอ
4. ดูแลเรื่องโภชนาการให้เหมาะสม โปรตีน และปริมาณน้ำในร่างกาย เพื่อส่งเสริมการรักษาแผล

5.3 การดูแลทั่วไปจากบุคลากรในศูนย์ดูแล

• ผู้ดูแลควรมีแผนการพลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง หรือเร็วกว่านั้นตามความเสี่ยงของผู้ป่วย
• ใช้อุปกรณ์เสริม เช่น หมอนรองจุดเสี่ยง ที่นอนลมหรือแผ่นรองความกด เพื่อช่วยลดแรงบนผิวหนัง
• ตรวจสอบสภาพผิวหนังทุกวัน โดยเฉพาะจุดที่เสี่ยง เส้นเลือดแคบ หรือมีแดดร้อน หรือ สีผิวผิดปกติ
• ปฏิบัติตามแนวทางการดูแลผิว เช่น ทำความสะอาดทันทีหลังขับถ่าย รักษาผิวให้แห้ง และหลีกเลี่ยงผ้าปูที่มีรอยยับหรือสีนูน

6. วิธีป้องกันการเกิดแผลกดทับ

6.1 เปลี่ยนท่าพลิกตัวอย่างสม่ำเสมอ

หนึ่งในมาตรการป้องกันที่สำคัญที่สุดคือการพลิกตัวผู้ป่วยทุก 2 ชั่วโมง ทั้งกลางวันและกลางคืน (หรือบ่อยกว่านั้นเมื่อจำเป็น) เพื่อกระจายแรงกดทับและกระตุ้นการไหลเวียนเลือด
การไม่ให้ผู้ป่วยอยู่ท่าเดียวเป็นเวลานานช่วยลดโอกาสการเกิดแผลอย่างชัดเจน

6.2 ใช้อุปกรณ์ลดแรงกด และรองจุดเสี่ยง

• ใช้ที่นอนลม หรือแผ่นรองความกด (support surfaces) เพื่อกระจายแรงกด
• ใช้หมอนรอง รองจุดที่มักถูกกดทับ เช่น ข้อศอก ส้นเท้า สะโพก และก้นกบ
• หลีกเลี่ยงการใช้หมอนหรืออุปกรณ์ที่ทำให้ผู้ป่วยลื่นหรือล้ม

6.3 รักษาความสะอาด และความแห้งของผิวหนัง

• ตรวจสอบและทำความสะอาดบริเวณผิวที่อับชื้น เช่น หลังขับถ่าย หรือบริเวณที่สัมผัสปัสสาวะ/อุจจาระทันที
• ใช้ครีมหรือโลชันที่เหมาะสมในการบำรุงผิว โดยเฉพาะผิวที่แห้งหรือมีความเสี่ยง
• เลือกชุดนอนหรือผ้าปูที่ไม่ยับ ไม่ชนิดหนาหรือมีรอยเย็บ/กระดุมที่อาจกดทับผิว

6.4 นวดเบา ๆ และกระตุ้นการไหลเวียนเลือด

การนวดเบา ๆ บริเวณจุดที่มีความเสี่ยง (โดยผู้ดูแลหรือผู้เชี่ยวชาญ) ช่วยกระตุ้นการไหลเวียนเลือดและลดความเสี่ยงของการเกิดแผล แม้จะเคลื่อนไหวน้อยก็ตาม
รวมถึงการช่วยให้ผู้ป่วยเคลื่อนไหวได้ในระดับที่เหมาะสม (หากสภาพอนุญาต)

6.5 โภชนาการและน้ำสำคัญ

ผิวหนังที่ได้รับสารอาหารและน้ำอย่างเพียงพอมีความทนทานต่อแรงกดและการเสื่อมสภาพได้ดีขึ้น มีงานวิจัยระบุว่า โภชนาการ‎ โปรตีนสูง และน้ำเพียงพอ ช่วยลดโอกาสเกิดแผลและช่วยให้แผลหายเร็วขึ้น

7. บทบาทของศูนย์ดูแลผู้สูงอายุในการป้องกัน และดูแลแผลกดทับ

7.1 บทบาทของทีมแพทย์ และนักบริบาล

ในศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ เช่น บ้านลลิสา สาขาเชียงใหม่ ทีมแพทย์และนักบริบาลมีบทบาทสำคัญ ดังนี้ :

• ประเมินความเสี่ยงของผู้ป่วยแต่ละคน (เช่น การเคลื่อนไหว, โภชนาการ, สภาพผิว)
• วางแผนการพลิกตัวและลดแรงกดอย่างเหมาะสม
• ใช้อุปกรณ์รองรับแรงกดให้เหมาะกับผู้ป่วยแต่ละราย
• ให้คำแนะนำแก่ญาติและผู้ดูแลเกี่ยวกับวิธีดูแลที่บ้านหรือในห้องพัก

7.2 การสร้างบรรยากาศเหมือนบ้านและความต่อเนื่องในการดูแล

ศูนย์ที่ให้บริการดูแลผู้ป่วยติดเตียงควรมีบรรยากาศอบอุ่นแบบบ้าน เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกปลอดภัย มีคนดูแลตลอด 24 ชั่วโมง และมีมาตรฐานการดูแลที่ใส่ใจในรายละเอียด เช่น การตรวจผิวหนัง, การพลิกตัว, การดูแลโภชนาการ และการสื่อสารกับญาติอย่างสม่ำเสมอ

7.3 การสร้างความร่วมมือกับญาติผู้ดูแล

• ให้ญาติผู้ดูแลเข้าใจ “สัญญาณเตือน” ของแผลกดทับ
• สอนวิธีพลิกตัวและการดูแลเบื้องต้น
• แนะนำการเลือกที่นอน/หมอนรองที่เหมาะสมเมื่อกลับไปดูแลที่บ้าน
• สื่อสารถึงความสำคัญของโภชนาการและการดูแลผิว

สรุป

แผลกดทับเป็นภาวะที่อาจเกิดขึ้นได้ในผู้ป่วยติดเตียง หรือผู้สูงอายุที่เคลื่อนไหวน้อย แต่หากได้รับการดูแลที่เหมาะสมตั้งแต่เนิ่น โอกาสเกิดและความรุนแรงของแผลสามารถลดลงได้อย่างชัดเจน โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากได้รับการสนับสนุนจากทีมดูแลที่มีความเชี่ยวชาญ รวมถึงญาติ ผู้ดูแล และสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวย เช่น ที่นอนลม หมอนรองจุดเสี่ยง การพลิกตัวอย่างสม่ำเสมอ และโภชนาการที่ดี

สำหรับ บ้านลลิสา ซึ่งเน้นดูแลผู้ป่วยติดเตียงและผู้สูงอายุอย่างใกล้ชิด พร้อมทีมแพทย์ นักบริบาล และบริการ 24 ชั่วโมง จึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่ไว้ใจได้หากญาติผู้ดูแลกำลังมองหาศูนย์ดูแลที่ครบวงจรและใส่ใจในทุกรายละเอียดของการดูแล รวมถึงการป้องกันภาวะแทรกซ้อนอย่าง แผลกดทับ

โรคหลอดเลือดสมอง หรือ Stroke คือหนึ่งในภัยเงียบที่คร่าชีวิตผู้คนจำนวนมากทั่วโลก และในประเทศไทยเองก็พบว่ามีผู้ป่วยใหม่เพิ่มขึ้นทุกปี โดยเฉพาะในกลุ่ม ผู้สูงอายุ ที่มีความเสี่ยงสูงจากโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน และไขมันในเลือดสูง

ทุก “นาที” ที่สมองขาดเลือด เซลล์สมองจะค่อย ๆ ตายลงแบบไม่สามารถฟื้นคืนได้ — ดังนั้น “ยิ่งรู้เร็ว ยิ่งรอด” คือกุญแจสำคัญที่สุด
วันนี้เราจะมาทำความเข้าใจโรคนี้ให้ลึกขึ้น พร้อมเรียนรู้หลัก F.A.S.T. ที่ช่วยให้คุณช่วยชีวิตคนที่คุณรักได้ทันเวลา และยังรวมถึงแนวทาง การฟื้นฟูผู้สูงอายุหลังภาวะ Stroke จากทีมดูแลมืออาชีพของ บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ อีกด้วย

โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) คืออะไร?

ภาวะสมองขาดเลือด — ศัตรูเงียบของผู้สูงอายุ

โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) เกิดจากการที่เลือดไม่สามารถไปเลี้ยงสมองได้ตามปกติ ทำให้สมองขาดออกซิเจนและสารอาหารที่จำเป็น เซลล์สมองจะเริ่มตายภายในไม่กี่นาที และนำไปสู่อาการอัมพฤกษ์ อัมพาต หรือเสียชีวิตได้

โรคนี้แบ่งออกเป็น 2 ประเภทหลักคือ:

1. โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน (Ischemic Stroke) – เกิดจากลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดสมอง
2. โรคหลอดเลือดสมองแตก (Hemorrhagic Stroke) – เกิดจากหลอดเลือดสมองแตก ทำให้เลือดไหลออกมากดทับเนื้อสมอง

ในประเทศไทย Stroke เป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของผู้สูงอายุ และยังเป็นสาเหตุสำคัญของ “ความพิการถาวร” หากไม่ได้รับการรักษาทันท่วงที

ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองในผู้สูงอายุ

ใครเสี่ยงเป็นโรคนี้มากที่สุด?

ผู้สูงอายุคือกลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงสุด เพราะระบบหลอดเลือดเริ่มเสื่อมตามวัย แต่ยังมีปัจจัยอื่นที่กระตุ้นให้เกิดโรคได้ง่ายขึ้น ได้แก่

• ความดันโลหิตสูง
• เบาหวาน
• ไขมันในเลือดสูง
• ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ
• การสูบบุหรี่หรือดื่มแอลกอฮอล์
• ความเครียดเรื้อรัง
• ขาดการออกกำลังกาย

การดูแลผู้สูงอายุให้มีสุขภาพแข็งแรงจึงไม่ใช่เพียงเรื่องของอาหารหรือการนอน แต่รวมถึง การตรวจสุขภาพและควบคุมปัจจัยเสี่ยงอย่างต่อเนื่อง ด้วย

หลัก F.A.S.T. — วิธีจำง่ายเพื่อช่วยชีวิตจากโรคหลอดเลือดสมอง

จำไว้ให้ขึ้นใจ “F.A.S.T.”

หลัก F.A.S.T. คือแนวทางสังเกตอาการเบื้องต้นของโรคหลอดเลือดสมองที่เข้าใจง่ายและช่วยให้ผู้คนจดจำได้ทั่วโลก

ตัวอักษร	ความหมาย	อาการที่ต้องระวัง
F (Face)	Face drooping	ใบหน้าเบี้ยว มุมปากตก ยิ้มไม่เท่ากัน
A (Arm)	Arm weakness	แขนข้างหนึ่งอ่อนแรง ยกไม่ขึ้น
S (Speech)	Speech difficulty	พูดไม่ชัด พูดติดขัด หรือฟังไม่เข้าใจ
T (Time)	Time to call	พบอาการเหล่านี้ รีบโทร 1669 ทันที!

“เวลา” คือหัวใจสำคัญของการรอดชีวิตจาก Stroke เพราะการให้ยาละลายลิ่มเลือดต้องทำภายใน 4.5 ชั่วโมงหลังเกิดอาการเท่านั้น

ทำไม “เวลา” จึงสำคัญกับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง

ทุก ๆ 1 นาทีที่สมองขาดเลือด เซลล์สมองจะตายกว่า 1.9 ล้านเซลล์ การรักษาที่ช้ากว่ากำหนดเพียงไม่กี่นาที อาจทำให้ความสามารถในการพูด เดิน หรือคิดหายไปตลอดชีวิต

การช่วยเหลือที่ถูกต้องคือ:

1. โทร 1669 ทันที อย่ารอให้หายเอง
2. จดจำเวลาเริ่มอาการให้ได้ชัดเจน เพื่อให้แพทย์วินิจฉัยได้ถูกต้อง
3. อย่าป้อนอาหารหรือยาใด ๆ ก่อนถึงโรงพยาบาล

การรักษาโรคหลอดเลือดสมองในโรงพยาบาล

ขั้นตอนการรักษาเบื้องต้น

• ตรวจสมองด้วย CT Scan / MRI เพื่อแยกประเภทของโรค
• ให้ ยาละลายลิ่มเลือด (rt-PA) สำหรับกรณีเส้นเลือดตีบ
• ผ่าตัดหรือห้ามเลือดในกรณีเส้นเลือดแตก
• พักฟื้นใน Stroke Unit ภายใต้การดูแลของทีมแพทย์เฉพาะทาง

การรักษาที่รวดเร็วสามารถลดความพิการถาวรและเพิ่มโอกาสกลับมาใช้ชีวิตได้ปกติ

หลังผ่านวิกฤต — ฟื้นฟูอย่างถูกวิธีคือหัวใจสำคัญ

ทำไมการฟื้นฟูจึงต้องเริ่มตั้งแต่เนิ่น ๆ

หลังผู้ป่วยพ้นภาวะอันตราย “การฟื้นฟูสมรรถภาพ” คือขั้นตอนต่อไปที่สำคัญที่สุด เพื่อให้สมองและร่างกายกลับมาทำงานได้ใกล้เคียงเดิมมากที่สุด

แนวทางการฟื้นฟูประกอบด้วย

• กายภาพบำบัด (Physical Therapy) ฝึกกล้ามเนื้อให้กลับมาเคลื่อนไหว
• กิจกรรมบำบัด (Occupational Therapy) ฝึกทำกิจวัตรประจำวัน เช่น แต่งตัว ทานอาหาร
• ฝึกสมอง (Cognitive Training) เพื่อเสริมความจำ สมาธิ และการตัดสินใจ
• ดูแลด้านจิตใจ (Mental Care) ลดภาวะซึมเศร้าและสร้างแรงจูงใจให้ผู้ป่วย

บทบาทของ “บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ” ในการฟื้นฟูผู้ป่วย Stroke

การดูแลผู้สูงอายุแบบองค์รวม

บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ คือศูนย์ดูแลและฟื้นฟูสุขภาพครบวงจรในจังหวัดเชียงใหม่ ที่เน้นการดูแลแบบองค์รวมทั้งทางกายและใจ โดยทีมแพทย์ พยาบาล นักกายภาพ และนักกิจกรรมบำบัดผู้เชี่ยวชาญ

จุดเด่นของที่นี่คือ

• การดูแลผู้สูงอายุที่ผ่านภาวะ Stroke แบบเฉพาะบุคคล (Personalized Care)
• มีโปรแกรมกายภาพบำบัดเฉพาะทาง เช่น Focus Shockwave, เครื่องกระตุ้นไฟฟ้า, โปรแกรมฝึกเดินและทรงตัว
• สภาพแวดล้อมเงียบสงบ อบอุ่น เหมาะกับการพักฟื้น
• การดูแลตลอด 24 ชั่วโมง พร้อมระบบเฝ้าระวังอาการกำเริบ

การฟื้นฟูในศูนย์เฉพาะทางเช่นนี้จะช่วยเพิ่มโอกาสให้ผู้สูงอายุสามารถกลับมาใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างมั่นใจและปลอดภัย

การดูแลผู้สูงอายุหลังภาวะโรคหลอดเลือดสมองที่บ้าน

ครอบครัวคือกำลังใจที่ดีที่สุด

แม้จะอยู่บ้าน ครอบครัวก็สามารถช่วยให้ผู้ป่วยฟื้นตัวได้เร็วขึ้นด้วยการ:

• จัดบ้านให้เหมาะสม ปลอดภัย ไม่มีสิ่งกีดขวาง
• ดูแลอาหารที่มีประโยชน์ ควบคุมเกลือ ไขมัน และน้ำตาล
• กระตุ้นให้ผู้ป่วยออกกำลังกายเบา ๆ อย่างสม่ำเสมอ
• ตรวจเช็กความดันและระดับน้ำตาลในเลือด
• พูดคุย ให้กำลังใจ และสร้างบรรยากาศอบอุ่น

การป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง — เริ่มได้ตั้งแต่วันนี้

ปรับชีวิต ลดความเสี่ยง

1. ควบคุมความดันโลหิต ให้อยู่ในเกณฑ์
2. ลดอาหารเค็ม มัน หวาน
3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง
4. เลิกสูบบุหรี่และดื่มสุรา
5. พักผ่อนให้เพียงพอ และจัดการความเครียด
6. ตรวจสุขภาพประจำปี เพื่อค้นหาความเสี่ยงก่อนเกิดโรค

สรุป — ยิ่งเร็ว ยิ่งรอด รู้ทัน Stroke ช่วยชีวิตได้

โรคหลอดเลือดสมองไม่เลือกเวลาเกิด และไม่รอใคร —
ทุกนาทีคือความแตกต่างระหว่าง “ชีวิต” กับ “ความพิการถาวร”

การรู้เท่าทันอาการด้วยหลัก F.A.S.T. และการพาผู้ป่วยไปโรงพยาบาลภายใน 4.5 ชั่วโมง คือหนทางเดียวที่ช่วยชีวิตได้จริง

หลังจากผ่านพ้นช่วงวิกฤต การฟื้นฟูที่ถูกวิธีจากทีมผู้เชี่ยวชาญ เช่น บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ
จะช่วยให้ผู้สูงอายุสามารถกลับมาใช้ชีวิตได้อย่างมั่นใจ แข็งแรง และมีความสุขอีกครั้ง

📞 ติดต่อบ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ

บ้านลลิสา เชียงใหม่
• โทร. 053-855008 , 088-2591895
• Line: https://lin.ee/cJwaF2g หรือ @baanlalisacm
🚩 แผนที่: https://goo.gl/maps/6GXQPqhvgZ1aMWLS7

การ ดูแลผู้ป่วยติดเตียง ไม่ใช่เพียงเรื่องของการป้อนอาหารหรือทำความสะอาดร่างกาย แต่เป็นการดูแลแบบองค์รวมที่ต้องใส่ใจทั้ง สุขภาพกาย สุขภาพใจ และคุณภาพชีวิต ของผู้ป่วย เนื่องจากผู้ป่วยติดเตียงมักต้องอยู่ในท่านอนเป็นเวลานาน มีความเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน เช่น แผลกดทับ ปอดอักเสบ ภาวะซึมเศร้า และทุพโภชนาการ

ดังนั้นผู้ดูแลจึงควรมีความรู้ที่ถูกต้อง เพื่อช่วยให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตอย่างมีศักดิ์ศรี และลดภาระครอบครัวได้อย่างยั่งยืน โดยเฉพาะที่ บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ ได้ให้ความสำคัญกับการดูแลผู้ป่วยติดเตียงอย่างครบวงจร ด้วยทีมแพทย์ พยาบาล และนักกายภาพบำบัดผู้เชี่ยวชาญ

วิธีที่ 1: ควรเปลี่ยนท่านอนทุก 2–3 ชั่วโมง

1.1 ทำไมต้องเปลี่ยนท่านอนบ่อย?

• – การนอนท่าเดิมนานเกินไปทำให้ เลือดไม่สามารถไหลเวียนได้สะดวก ส่งผลให้เกิด แผลกดทับ ซึ่งรักษายากและสร้างความเจ็บปวดแก่ผู้ป่วย
• – การเปลี่ยนท่านอนช่วยให้ปอดขยายตัวได้เต็มที่ ป้องกันการติดเชื้อทางเดินหายใจ

1.2 วิธีเปลี่ยนท่านอนที่ถูกต้อง

• – พลิกตัวผู้ป่วยอย่างนุ่มนวล โดยใช้ ผ้ารองพลิกตัว (Draw sheet) เพื่อไม่ให้เกิดการเสียดสีผิวหนัง
• – สลับท่านอนตะแคงซ้าย ขวา และหงาย พร้อมรองหมอนตามข้อพับ เช่น เข่า หลัง หรือสะโพก

1.3 เคล็ดลับจากผู้เชี่ยวชาญบ้านลลิสาเชียงใหม่

ที่บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ มีการจัดตารางเปลี่ยนท่านอนผู้ป่วยอย่างเคร่งครัด พร้อมตรวจสอบผิวหนังทุกครั้งเพื่อ ป้องกันแผลกดทับ

วิธีที่ 2: ปรับเตียงเอนประมาณ 45 องศา ขณะทานอาหาร
2.1 เหตุผลที่ต้องปรับเตียง

• – ลดโอกาสสำลักอาหาร ซึ่งอาจนำไปสู่ ภาวะปอดอักเสบจากการสำลัก (Aspiration Pneumonia)
• – ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกมีส่วนร่วมในการทานอาหาร ไม่อึดอัดเหมือนการป้อนในท่านอนราบ

2.2 คำแนะนำเพิ่มเติม

• – ใช้อาหารอ่อน เคี้ยวง่าย ย่อยง่าย เช่น โจ๊ก ซุป ข้าวต้ม
• – แบ่งอาหารออกเป็นมื้อย่อย 5–6 มื้อต่อวันแทนมื้อใหญ่

2.3 การดูแลโภชนาการจากบ้านลลิสา

มีนักโภชนาการดูแลจัดเมนูเฉพาะผู้ป่วย เช่น อาหารสำหรับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง และผู้ป่วยหลังผ่าตัด เพื่อให้ได้รับสารอาหารครบถ้วน

วิธีที่ 3: เช็ดตัว อาบน้ำ เปลี่ยนเสื้อผ้าเป็นประจำ

การรักษาความสะอาดของร่างกายผู้ป่วยติดเตียงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้าม เพราะผู้ป่วยที่ไม่สามารถช่วยเหลือตัวเองได้มักมีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อ ไม่ว่าจะเป็นเชื้อแบคทีเรีย เชื้อรา หรือแม้แต่ผื่นผิวหนังจากการอับชื้น

3.1 ทำไมความสะอาดถึงสำคัญ?

• – ป้องกันการติดเชื้อที่ผิวหนัง 👉 ผู้ป่วยติดเตียงมีผิวที่บอบบางและอาจเกิดแผลถลอกได้ง่าย หากไม่รักษาความสะอาดจะเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อ
• – ลดกลิ่นไม่พึงประสงค์ 👉 ทำให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายใจและมั่นใจมากขึ้น
• – ส่งเสริมสุขภาพจิต 👉 ผู้ป่วยที่สะอาด สดชื่น จะมีอารมณ์ที่ดีขึ้น ไม่รู้สึกถูกทอดทิ้ง

3.2 วิธีดูแลที่ถูกต้อง

เช็ดตัวทุกวัน – ใช้น้ำอุ่นและสบู่อ่อน ๆ เช็ดให้ทั่วร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณรักแร้ ข้อพับ และจุดอับชื้น

1. 1. อาบน้ำ (หากทำได้) – ใช้อุปกรณ์ช่วย เช่น เก้าอี้อาบน้ำ หรืออ่างอาบน้ำผู้ป่วย เพื่อความสะดวกและปลอดภัย
2. 2. เปลี่ยนเสื้อผ้าและผ้าปูที่นอนเป็นประจำ – อย่างน้อยวันละ 1 ครั้ง หรือตามความจำเป็น
3. 3. ดูแลช่องปาก – ทำความสะอาดช่องปากวันละ 2 ครั้ง ป้องกันกลิ่นปากและการติดเชื้อในช่องปาก หากแปรงฟันไม่ได้ควรใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำเกลือหรือน้ำยาบ้วนปากเช็ดแทน

ที่ บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ มีทีมพยาบาลที่ได้รับการฝึกฝนเฉพาะทางในการดูแลสุขอนามัยของผู้ป่วยอย่างมืออาชีพ เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกสบายตัวและปลอดภัยเสมอ

วิธีที่ 4: ให้ผู้ป่วยนอนในห้องที่สะอาดและอากาศถ่ายเท

สิ่งแวดล้อมรอบตัวมีผลโดยตรงต่อสุขภาพของผู้ป่วยติดเตียง ห้องที่สะอาด โปร่ง และอากาศถ่ายเทจะช่วยลดความเสี่ยงในการติดเชื้อและส่งผลต่อสุขภาพจิตใจของผู้ป่วยโดยตรง

4.1 ประโยชน์ของห้องที่สะอาดและอากาศถ่ายเท

• – ช่วยลดความชื้นและเชื้อรา 👉 ป้องกันโรคทางเดินหายใจ
• – เพิ่มคุณภาพการนอนหลับ 👉 ผู้ป่วยจะพักผ่อนได้เต็มที่และฟื้นฟูร่างกายได้ดียิ่งขึ้น
• – ลดฝุ่นและสารก่อภูมิแพ้ 👉 ป้องกันโรคภูมิแพ้ หอบหืด และโรคระบบทางเดินหายใจ
• – ส่งผลดีต่ออารมณ์ 👉 แสงธรรมชาติและอากาศที่สดชื่นช่วยลดความเครียดและทำให้ผู้ป่วยรู้สึกผ่อนคลาย

4.2 แนวทางดูแลสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสม

1. 1. ห้องควรโปร่ง โล่ง อากาศถ่ายเทได้ดี
2. 2. เปิดหน้าต่างรับแสงแดด อย่างน้อยวันละ 1–2 ชั่วโมง เพื่อฆ่าเชื้อโรคและปรับสมดุลอารมณ์ผู้ป่วย
3. 3. ทำความสะอาดห้องทุกวัน โดยเฉพาะบริเวณพื้นและเครื่องนอน
4. 4. ควบคุมอุณหภูมิ ให้เหมาะสม ไม่ร้อนหรือเย็นเกินไป เพื่อความสบายของผู้ป่วย

บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ มีห้องพักที่สะอาด ปลอดภัย มีการฆ่าเชื้อและจัดสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมกับการพักฟื้น พร้อมดูแลตลอด 24 ชั่วโมง

วิธีที่ 5: พูดคุย ให้กำลังใจ และสังเกตอารมณ์ความเครียด

ผู้ป่วยติดเตียงไม่ได้เผชิญเพียงปัญหาทางร่างกาย แต่ยังมีความท้าทายทางด้านจิตใจ เช่น ความเหงา ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้า ดังนั้นการดูแลด้านจิตใจจึงสำคัญไม่แพ้การดูแลร่างกาย

5.1 ทำไมการดูแลจิตใจถึงสำคัญ?

• – ช่วยลดความเหงาและความโดดเดี่ยว
• – ทำให้ผู้ป่วยมีแรงใจในการฟื้นฟูสุขภาพ
• – ป้องกันภาวะซึมเศร้าในผู้ป่วยติดเตียง
• –เสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ป่วยและครอบครัว

5.2 วิธีดูแลด้านจิตใจผู้ป่วยติดเตียง

1. 1. พูดคุยอย่างสม่ำเสมอ – ฟังผู้ป่วยเล่าเรื่องราวหรือระบายความรู้สึก
2. 2. ให้กำลังใจ – ใช้คำพูดเชิงบวกและสนับสนุน เพื่อให้ผู้ป่วยมีกำลังใจ
3. 3. ชวนทำกิจกรรมเบา ๆ เช่น ฟังเพลง วาดรูป อ่านหนังสือ หรือชมทีวี
4. 4. สังเกตอารมณ์และพฤติกรรม หากมีความผิดปกติ เช่น เงียบผิดปกติ เบื่ออาหาร หรือแสดงออกว่าหมดหวัง ควรปรึกษาแพทย์หรือนักจิตวิทยา

บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ มีการจัดกิจกรรมบำบัดทั้งรายบุคคลและกลุ่ม เช่น ดนตรีบำบัด ศิลปะบำบัด และกายภาพบำบัด เพื่อช่วยสร้างรอยยิ้มและพลังใจให้ผู้ป่วยควบคู่ไปกับการดูแลด้านร่างกาย

สรุป

การดูแลผู้ป่วยติดเตียงต้องทำด้วย ความรู้ + ความรัก + ความอดทน ครอบครัวควรมีแนวทางที่ถูกต้องเพื่อสุขภาพกายและใจที่ดีของผู้ป่วย หากครอบครัวรู้สึกว่าไม่สามารถดูแลได้ตลอดเวลา สามารถเลือก ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่มีทีมผู้เชี่ยวชาญ เช่น บ้านลลิสาสาขาเชียงใหม่ดูแลผู้สูงอายุ ที่พร้อมมอบการดูแลครบวงจร

เมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุ หลายคนอาจกังวลเกี่ยวกับสุขภาพร่างกายที่อ่อนแอลง แต่ความจริงแล้ว ผู้สูงอายุก็สามารถมีสุขภาพแข็งแรงและใช้ชีวิตได้อย่างมีความสุขทุกวัน เพียงแค่เลือกกิจกรรมที่เหมาะสม และได้รับการดูแลผ่าน การทำกายภาพบำบัด อย่างถูกวิธี

1. ทำไมการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุถึงสำคัญ?
เมื่ออายุเพิ่มขึ้น ร่างกายและจิตใจของผู้สูงอายุมักมีการเปลี่ยนแปลง ทั้งด้านร่างกายที่เริ่มเสื่อมถอย ระบบภูมิคุ้มกันอ่อนแอลง และมีโอกาสเกิดโรคเรื้อรัง เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือโรคข้อเสื่อมมากขึ้น นอกจากนี้ ผู้สูงอายุจำนวนไม่น้อยยังเผชิญกับปัญหาด้านจิตใจ เช่น ความเหงา วิตกกังวล หรือภาวะซึมเศร้า ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตโดยรวม

ดังนั้น การดูแลสุขภาพผู้สูงอายุจึงสำคัญด้วยเหตุผลเหล่านี้

🔹เหตุผลสำคัญ

ช่วยให้ครอบครัวอุ่นใจ – เมื่อผู้สูงวัยได้รับการดูแลอย่างเหมาะสม คนในครอบครัวก็สบายใจและมั่นใจได้ว่าผู้สูงอายุจะมีชีวิตที่ปลอดภัยและมีความสุข

ลดความเสี่ยงโรคเรื้อรัง – การออกกำลังกายและการทำกายภาพบำบัดช่วยให้หัวใจแข็งแรง ควบคุมน้ำหนัก และลดโอกาสการเกิดโรคที่มากับวัย

เพิ่มคุณภาพชีวิต – เมื่อสุขภาพแข็งแรง ผู้สูงอายุจะสามารถใช้ชีวิตประจำวันได้อย่างอิสระ เช่น เดิน ทำกิจกรรม หรือเข้าสังคมได้ด้วยตนเอง

เสริมสร้างสุขภาพจิต – การทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่นช่วยลดความเหงา คลายความเครียด และทำให้ผู้สูงวัยรู้สึกว่าตนเองยังมีคุณค่า

ป้องกันการหกล้มและอุบัติเหตุ – การฝึกกายภาพบำบัดช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและการทรงตัว ลดโอกาสการล้ม ซึ่งเป็นสาเหตุใหญ่ของการบาดเจ็บในผู้สูงอายุ

2. กิจกรรมเพื่อสุขภาพที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุ

การมีกิจกรรมประจำวันเป็นสิ่งที่ช่วยให้ผู้สูงวัยมีความสุข และยังส่งผลดีต่อร่างกาย

🧘‍♀️ โยคะผู้สูงอายุ : ช่วยยืดเส้น บรรเทาอาการปวดข้อ
🚶‍♂️ เดินช้า ๆ วันละ 20-30 นาที : กระตุ้นการไหลเวียนเลือด
🎶 เต้นบำบัด / ดนตรีบำบัด : สนุกสนาน พร้อมออกกำลังกาย
🌱 ทำสวน ปลูกต้นไม้ : เสริมสมาธิและการเคลื่อนไหวเบา ๆ

3. กายภาพบำบัด ช่วยให้ผู้สูงอายุแข็งแรงขึ้น

หลายครั้งผู้สูงวัยมีอาการเจ็บปวดตามข้อหรือกล้ามเนื้อ กายภาพบำบัดจึงเป็นทางเลือกที่ดี

✅ บรรเทาอาการปวดหลัง ปวดเข่า ปวดไหล่
✅ ฟื้นฟูการเคลื่อนไหวสำหรับผู้ที่มีโรคข้อเสื่อม
✅ เพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ ลดโอกาสหกล้ม

4. เคล็ดลับดูแลสุขภาพผู้สูงวัยให้แข็งแรงทุกวัน

รับประทานอาหารครบ 5 หมู่ เน้นผัก ผลไม้ และโปรตีนที่ย่อยง่าย ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ และเวลาการเข้านอนให้ตรงเวลา และพักผ่อนอย่างมีคุณภาพ พร้อมมีการตรวจสุขภาพประจำปีอย่างสม่ำเสมอ และต้องมีการร่วมกิจกรรมกับครอบครัว เพื่อให้หัวใจอบอุ่นและสดใสให้กับผู้สูงอายุมากขึ้น

บ้านลลิสา Nursing Home (สาขาเมืองเชียงใหม่)

สนใจสอบถามเพิ่มเติม
053-855008 , 088-2591895
Line : https://lin.ee/cJwaF2g
(@baanlalisacm)

แผนที่ : https://goo.gl/maps/6GXQPqhvgZ1aMWLS7

#บ้านลลิสา#บ้านลลิสาเชียงใหม่#NursingHomeเชียงใหม่ #ดูแลผู้สูงอายุ#ChiangMaiNursingHome#กิจกรรมผู้สูงอายุ#ดูแลผู้ป่วยครบวงจร#อบอุ่นหัวใจ#ใส่ใจผู้สูงวัย#ความสุขของผู้สูงอายุ#กิจกรรมบำบัดใจ#ดูแลผู้สูงอายุ#อบอุ่นเหมือนบ้าน#บ้านลลิสาเชียงใหม่ #บ้านลลิสาNursingHome#ดูแลด้วยใจ#กิจกรรมผู้สูงอายุ

ฤดูฝน เป็นช่วงเวลาที่อากาศมีความชื้นสูงและอุณหภูมิเปลี่ยนแปลงบ่อย
ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้ ผู้สูงอายุ ซึ่งมักจะมีภูมิคุ้มกันต่ำและร่างกายอ่อนแอกว่าคนวัยหนุ่มสาว เสี่ยงต่อการเจ็บป่วยง่ายขึ้นไม่ว่าจะเป็นโรคไข้หวัดใหญ่ ปอดบวม โรคที่มากับยุง เช่น ไข้เลือดออก โรคผิวหนังจากความอับชื้น รวมไปถึงอุบัติเหตุในบ้านที่เกิดจากการลื่นล้ม

บทความนี้ จะพาทุกคนไปรู้จัก เคล็ดลับการดูแลผู้สูงอายุในฤดูฝน
พร้อมคำแนะนำจาก #บ้านลลิสา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุและผู้ป่วยติดเตียง (เนิร์สซิ่งโฮมเชียงใหม่)
ที่มีบุคลากรผู้เชี่ยวชาญพร้อมดูแลอย่างอบอุ่นและปลอดภัย

ทำไมผู้สูงอายุจึงต้องการการดูแลเป็นพิเศษในฤดูฝน?

1. ภูมิคุ้มกันต่ำ
ตามธรรมชาติของร่างกาย เมื่ออายุมากขึ้น ระบบภูมิคุ้มกันจะทำงานได้ลดลง
ทำให้ ผู้สูงอายุ ติดเชื้อได้ง่าย และหายช้ากว่าคนทั่วไป

2. โรคประจำตัว
ผู้สูงวัยส่วนใหญ่มักมีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ
หากเจ็บป่วยจากไข้หวัดใหญ่หรือโรคติดเชื้ออื่น ๆ จะยิ่งซับซ้อนและอันตรายขึ้น

3. อุบัติเหตุในบ้าน
ในช่วงหน้าฝน พื้นบ้านมักเปียกและลื่นง่าย
ผู้สูงอายุที่มีกล้ามเนื้ออ่อนแรง การทรงตัวไม่ดี อาจลื่นล้มได้ง่าย
ซึ่งอาจถึงขั้น กระดูกหัก หรือ บาดเจ็บรุนแรง

เคล็ดลับดูแลผู้สูงอายุในหน้าฝน

1) ดูแลร่างกายให้อบอุ่น

• สวมเสื้อผ้าแห้งและอบอุ่น โดยเฉพาะตอนกลางคืนและช่วงเช้า
• หลังจากเปียกฝน ควรเช็ดตัวให้แห้งทันที และเปลี่ยนเสื้อผ้า
• ใส่หมวกหรือใช้ร่มเมื่อต้องออกนอกบ้าน

ป้องกันโรค : ปอดบวม ไข้หวัดใหญ่ โรคระบบทางเดินหายใจ

2) ป้องกันการลื่นล้ม

• จัดสถานที่ให้โล่งและสะดวกต่อการเดิน
• ปูพรมกันลื่นหรือแผ่นยางกันลื่นในห้องน้ำและทางเดิน
• เช็ดพื้นให้แห้งเสมอ โดยเฉพาะบริเวณที่มักมีน้ำขัง

#ผู้ป่วยติดเตียง อาจต้องติดตั้งราวจับเพิ่ม เพื่อช่วยพยุงตัว

3) หลีกเลี่ยงการตากฝนและลุยน้ำ

• ไม่ควรออกไปนอกบ้านขณะฝนตกหนัก
• หากจำเป็นต้องออก ให้ใส่รองเท้าที่กันลื่นและกันน้ำได้
• เช็ดตัวทันทีหลังเข้าบ้าน

ป้องกัน โรคที่มากับน้ำสกปรก เช่น โรคฉี่หนู โรคผิวหนัง

4) ระวังยุงและแมลง

• ทำความสะอาดบ้านและรอบบ้าน ไม่ให้มีน้ำขัง
• ใส่มุ้งหรือใช้สเปรย์/โลชั่นกันยุง
• ปิดฝาภาชนะใส่น้ำ และเปลี่ยนน้ำในแจกันเป็นประจำ

ลดความเสี่ยง ไข้เลือดออก ซึ่งเป็นโรคที่ระบาดบ่อยในหน้าฝน

5) ป้องกันอาการคันและโรคผิวหนัง

• รักษาความสะอาดร่างกาย อาบน้ำ เช็ดตัวให้แห้ง
• หากผิวแห้ง ควรทาครีมบำรุง
• หากมีอาการคัน ห้ามเกา เพราะอาจทำให้ติดเชื้อ

ป้องกัน โรคผิวหนัง จากความอับชื้น

6) ดื่มน้ำสะอาดให้เพียงพอ

• ช่วยให้ร่างกายไม่ขาดน้ำ
• ทำให้ระบบทางเดินหายใจและระบบไหลเวียนโลหิตทำงานได้ดีขึ้น

ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันและความสดชื่น

บ้านลลิสา: ดูแลผู้สูงอายุด้วยความรักและมาตรฐานระดับสูง

สำหรับครอบครัวที่กังวลเรื่องเวลา หรือมีความกังวลใจในการดูแลผู้สูงอายุ
บ้านลลิสา เนิร์สซิ่งโฮมเชียงใหม่ พร้อมเป็นผู้ช่วยของคุณ

• บุคลากรมืออาชีพ มากประสบการณ์
• สิ่งแวดล้อมเหมาะสม ปลอดภัย สะอาด
• มีเครื่องมือและอุปกรณ์ครบครัน
• ดูแลได้ทั้งผู้สูงอายุ ผู้ป่วยติดเตียง และผู้ที่ต้องการพักฟื้น

✨ ให้คนที่คุณรักได้พักผ่อนอย่างมีความสุข
? ติดต่อล่วงหน้าเพื่อสอบถามรายละเอียด

• โทร. 053-855008 , 088-2591895
• Line : @baanlalisacm (มี @)

การดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์ไม่ใช่แค่เรื่องของการรักษาทางการแพทย์ แต่คือการเข้าใจและใส่ใจในรายละเอียด ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ และความทรงจำ เพื่อให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ในบทความนี้เราจะพาคุณไปรู้จักวิธีดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์อย่างลึกซึ้ง พร้อมบริการจากศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ “บ้านลลิสา เชียงใหม่” ที่ให้การดูแลแบบครบวงจร

1. ความสำคัญของการดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์

1.1 ทำไมการดูแลต้องมากกว่าแค่การรักษา

• ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ต้องการความเข้าใจ ความอดทน และความเอาใจใส่จากทีมดูแล รวมถึงการดูแลด้านอารมณ์ ความรู้สึก ความทรงจำ และการจัดกิจกรรมที่เหมาะสม เพื่อให้ชีวิตมีความหมายและมีความสุขมากขึ้น

1.2 การดูแลที่ครอบคลุมจิตใจและความทรงจำ

• กิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นความทรงจำ และลดความวิตกกังวล เช่น ดนตรีบำบัด ศิลปะบำบัด การเล่านิทาน และกิจกรรมกลุ่มเพื่อสร้างความผูกพัน เจ้าหน้าที่จะดูแลผู้ป่วยอย่างใกล้ชิดด้วยการสังเกตพฤติกรรม พูดคุยสร้างความคุ้นเคย จัดกิจกรรมรายบุคคลตามความสนใจ และให้คำปรึกษาครอบครัว เพื่อช่วยลดความเครียด กระตุ้นความทรงจำ และทำให้ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณค่าและอบอุ่นใจ

1.3 การสร้างคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น

• สภาพแวดล้อมที่ปลอดภัย อบอุ่น และการดูแลรายบุคคล รวมถึงการส่งเสริมกิจกรรมประจำวัน การสร้างแรงจูงใจ การสนับสนุนทางอารมณ์ และการมีปฏิสัมพันธ์กับครอบครัว เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิต

2. บริการดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์ที่บ้านลลิสา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่

2.1 ทีมบุคลากรที่มีประสบการณ์และความชำนาญ

• มีพยาบาล นักกายภาพ นักกิจกรรมบำบัด ที่เข้าใจผู้ป่วยอัลไซเมอร์
• 1. พยาบาลผู้เชี่ยวชาญด้านผู้สูงอายุและอัลไซเมอร์
• 1.1 ดูแลสุขภาพทั่วไปและอาการเฉพาะของผู้ป่วย
• 1.2 ให้การรักษาและติดตามอาการอย่างใกล้ชิด
• 1.3 ให้คำปรึกษาและคำแนะนำแก่ครอบครัวเกี่ยวกับการดูแล
• 2. นักกายภาพบำบัด
• 2.1 วางแผนและดูแลการฟื้นฟูร่างกาย
• 2.2 ช่วยเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและการเคลื่อนไหว
• 2.3 ป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการนั่งหรือนอนนาน
• 3. นักกิจกรรมบำบัด
• 3.1 ออกแบบกิจกรรมที่ช่วยกระตุ้นสมองและความทรงจำ
• 3.2 ส่งเสริมความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวัน
• 3.3 ช่วยสร้างความสุขและลดความวิตกกังวลให้ผู้ป่วย
• 4. นักโภชนาการ
• 4.1 วางแผนอาหารเพื่อสุขภาพที่เหมาะสมกับผู้สูงอายุและผู้ป่วยอัลไซเมอร์
• 4.2 ดูแลเรื่องโภชนาการเพื่อเสริมสร้างภูมิคุ้มกันและพลังงาน
• 5. นักจิตวิทยาและผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต
• 5.1 ให้คำปรึกษาและดูแลด้านจิตใจ
• 5.2 ช่วยแก้ไขปัญหาความเครียดและอาการซึมเศร้า
• 5.3 สร้างความมั่นใจและความอบอุ่นทางอารมณ์แก่ผู้ป่วย

2.2 กิจกรรมฝึกใช้สมอง

• ออกแบบกิจกรรมเฉพาะ เช่น เกมส์ความจำ ศิลปะ ดนตรีบำบัด เน้นการมีส่วนร่วมเพื่อลดความเครียด

2.3 สิ่งอำนวยความสะดวกครบครัน

• ห้องพักสะดวกสบาย ระบบรักษาความปลอดภัย 24 ชั่วโมง เจ้าหน้าที่ดูแลด้านอาหารโภชนาการครบถ้วนเหมาะกับผู้สูงอายุ พร้อมใส่ใจสิ่งอำนวยความสะดวกครบครัน เช่น ห้องพักปรับอากาศ พื้นที่กิจกรรม ห้องกายภาพ ห้องสมุด ห้องนวดบำบัด สวนหย่อม ห้องสันทนาการ และระบบดูแลความปลอดภัยตลอด 24 ชั่วโมง พร้อมบริการเสริมที่ตอบโจทย์การดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์

2.3 ค่าใช้จ่ายเริ่มต้นเพียง 18,000 บาท/เดือน

• จากราคาปกติ 25,000 บาท/เดือน พร้อมบริการครบวงจร รวมถึงการดูแลสุขภาพประจำวัน การจัดกิจกรรม การติดตามอาการ การฟื้นฟูร่างกาย การดูแลด้านโภชนาการ และการให้คำปรึกษากับครอบครัว

3. ทำไมต้องเลือกบ้านลลิสา

3.1 การดูแลแบบองค์รวม

• ดูแลทั้งกาย ใจ และสังคม เพื่อให้ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณค่า รวมถึงการดูแลด้านโภชนาการ การออกกำลังกายเบาๆ และกิจกรรมเสริมสร้างความสุขในชีวิตประจำวัน

3.2 ทีมผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง

• นักจิตวิทยา
• นักกิจกรรมบำบัด
• นักโภชนาการ

3.3 สภาพแวดล้อมที่เป็นมิตรและปลอดภัย

• เน้นความรู้สึกอบอุ่นเหมือนบ้าน ลดความเครียดของผู้ป่วย พร้อมมีสวนหย่อม พื้นที่สีเขียว และมุมพักผ่อนให้ผู้สูงอายุได้ผ่อนคลาย ออกแบบสถานที่ให้ปลอดภัยต่อการเดินและการใช้ชีวิตประจำวัน

การดูแลผู้ป่วยอัลไซเมอร์ต้องอาศัยความเข้าใจและความใส่ใจในทุกรายละเอียด ที่บ้านลลิสา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่ เราให้บริการดูแลแบบครบวงจร ด้วยทีมงานมืออาชีพและกิจกรรมที่ออกแบบเฉพาะ เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีที่สุดของผู้ป่วยและความอุ่นใจของครอบครัว

ในกระบวนการดูแลผู้สูงอายุและผู้ป่วยระยะพักฟื้น อาหาร คือหัวใจสำคัญที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรง ฟื้นฟูร่างกาย และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในระยะยาว โดยเฉพาะในการดูแลผู้สูงอายุ ที่บ้านลลิสา สาขาเชียงใหม่ ซึ่งได้มีการมุ่งเน้นการดูแลแบบองค์รวมและใส่ใจในทุกรายละเอียด ทั้งด้านสุขภาพกาย ใจ และโภชนาการที่ครบถ้วน เราจะพาคุณไปรู้จักแนวทางการจัดอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุอย่างละเอียด พร้อมเหตุผลว่าทำไมการใส่ใจในอาหารเพราะเป็นสิ่งที่ดีและควรทำจึงสำคัญมาก

1. ทำไมอาหารจึงสำคัญกับผู้สูงอายุ?

1.1 ระบบเผาผลาญที่เปลี่ยนไปตามวัย

• เมื่ออายุมากขึ้น ระบบเผาผลาญจะทำงานช้าลง ทำให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารได้น้อยลง จำเป็นต้องได้รับอาหารที่มีสารอาหารแน่นแต่ไม่หนัก

1.2 ส่งผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน

• อาหารที่ดีช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน ลดความเสี่ยงในการติดเชื้อ และชะลอโรคเรื้อรัง

1.3 การป้องกันภาวะขาดสารอาหาร

• ผู้สูงอายุมักเบื่ออาหาร ทำให้เสี่ยงต่อภาวะขาดโปรตีน ธาตุเหล็ก แคลเซียม และวิตามินจำเป็น

2. หลักการจัดอาหารโภชนาการสำหรับผู้สูงอายุที่บ้านลลิสา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่

2.1 การเลือกวัตถุดิบสดใหม่

• บ้านลลิสาเลือกใช้วัตถุดิบที่สด ใหม่ และสะอาด จากแหล่งที่เชื่อถือได้
• คัดสรรผักปลอดสารพิษ และเนื้อสัตว์คุณภาพดีทุกวัน

2.2 ปรุงอาหารตามหลักโภชนาการ

• ทุกเมนูปรุงโดยเชฟที่ผ่านการอบรมด้านอาหารผู้สูงอายุ
• ควบคุมปริมาณโซเดียม น้ำตาล และไขมันให้อยู่ในระดับเหมาะสม

2.3 เน้นคุณค่าทางอาหารในทุกมื้อ

• มีสัดส่วนครบถ้วนของหมู่สารอาหารทั้ง 5 หมู่
• ใช้เทคนิคการทำอาหารที่คงคุณค่าทางโภชนาการ เช่น ต้ม นึ่ง อบ

2.4 ความใส่ใจในกระบวนการเตรียมอาหาร

• ห้องครัวได้รับมาตรฐานความสะอาด
• พนักงานครัวผ่านการอบรมเรื่องความปลอดภัยอาหาร

3. ตัวอย่างเมนูโภชนาการจากบ้านลลิสา เชียงใหม่

3.1 เมนูอาหารเช้า

• ข้าวต้มปลากะพง + ไข่ตุ๋น + นมถั่วเหลืองร้อน
• ข้าวกล้องผัดฟักทอง + ผลไม้สด

3.2 เมนูอาหารกลางวัน

• แกงเลียงกุ้งสด + ไข่เจียวดอกไม้ + ข้าวกล้อง
• ปลาทอดสมุนไพร + ซุปผักโขม + ข้าวไรซ์เบอร์รี่

3.3 เมนูอาหารเย็น

• โจ๊กไก่ใส่ฟักทอง + ต้มจับฉ่าย
• เต้าหู้ทรงเครื่อง + น้ำผลไม้คั้นสด (ไม่เติมน้ำตาล)

3.4 เมนูของว่างบำรุงสุขภาพ

• กล้วยน้ำว้าหอม + น้ำขิงอุ่น
• ขนมปังโฮลวีททาอะโวคาโด + ชาเขียวร้อน

4. การทำงานร่วมกันของทีมดูแลและนักโภชนาการ

4.1 นักโภชนาการประจำศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่

• ออกแบบเมนูเฉพาะบุคคลตามโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง หรือภาวะไตเสื่อม
• ปรับเมนูให้เหมาะกับผู้ที่มีปัญหาการเคี้ยวหรือกลืน

4.2 ความร่วมมือของทีมพยาบาลและครัว

• ตรวจสอบการตอบสนองของร่างกายผู้สูงอายุหลังมื้ออาหาร
• ประเมินสุขภาพช่องปากและพฤติกรรมการกินเพื่อปรับแผนโภชนาการ

4.3 การติดตามและประเมินผล

• น้ำหนักและระดับสารอาหารในร่างกายถูกติดตามทุกเดือน
• ปรับเมนูให้เหมาะกับการเปลี่ยนแปลงของสุขภาพผู้สูงอายุ

5. ความพิเศษของการดูแลที่บ้านลลิสา ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุเชียงใหม่

5.1 บริการดูแลโภชนาการเฉพาะบุคคล

• ทุกคนได้รับแผนอาหารที่ปรับเฉพาะตามอายุ โรค และพฤติกรรม

5.2 สิ่งอำนวยความสะดวกที่ครบครัน

• ห้องรับประทานอาหารสะอาด ปลอดโปร่ง
• บริการเสิร์ฟถึงห้องพักในกรณีจำเป็น

5.3 บริการเสริมเพื่อสุขภาพ

• การให้คำปรึกษาเรื่องอาหารกับครอบครัวผู้ดูแล
• การจัดอบรมเมนูง่าย ๆ ให้ญาตินำไปดูแลต่อที่บ้าน

อาหารคือหนึ่งในกุญแจสำคัญที่ช่วยเสริมสร้างสุขภาพกายและใจให้กับผู้สูงอายุอย่างยั่งยืน ที่บ้านลลิสา สาขาเมืองเชียงใหม่ ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุ เราใส่ใจในทุกรายละเอียด ตั้งแต่การคัดเลือกวัตถุดิบ การปรุง การเสิร์ฟ ไปจนถึงการประเมินผลสุขภาพอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้มั่นใจว่าทุกมื้ออาหาร คือพลังแห่งการฟื้นฟูที่มีความแข็งแรงในทุก ๆ วัน

ช่วงฤดูฝนเป็นช่วงเวลาที่มีความชื้นสูง อากาศเย็น และมีโอกาสแพร่กระจายของเชื้อโรคได้ง่าย ทำให้ผู้สูงอายุซึ่งมีภูมิคุ้มกันที่อ่อนแอกว่าเสี่ยงต่อการเจ็บป่วยมากกว่าคนทั่วไป ศูนย์ดูแลผู้สูงอายุจึงให้ความสำคัญเป็นพิเศษกับการเฝ้าระวังโรคที่เกิดขึ้นในช่วงนี้ บทความนี้จะพาคุณไปรู้จักกับ 6 โรคที่ผู้สูงอายุต้องระวังเป็นพิเศษ พร้อมแนวทางการป้องกันเพื่อสุขภาพที่แข็งแรงในทุกวันของฤดูฝน

1. โรคจากไวรัส – ภัยเงียบในฤดูฝน

1.1 สาเหตุและการติดต่อ

ไวรัสที่พบบ่อยในฤดูฝน เช่น ไวรัสไข้หวัดใหญ่ และไวรัส RSV สามารถแพร่กระจายผ่านละอองฝอยจากการไอหรือจาม รวมถึงการสัมผัสวัตถุปนเปื้อน

1.2 อาการที่ควรสังเกต

• ไข้สูง หนาวสั่น
• ไอ จาม น้ำมูกไหล
• เหนื่อยง่าย หายใจหอบ (โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีโรคประจำตัว)

1.3 วิธีป้องกัน

• ฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี
• หลีกเลี่ยงสถานที่แออัด และสวมหน้ากากอนามัย
• ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่หรือเจลแอลกอฮอล์

2. โรคคอติดเชื้อ – อาการที่ดูเหมือนไข้ธรรมดาแต่รุนแรง
2.1 ทำไมผู้สูงอายุต้องระวัง?

โรคคอติดเชื้อหรือคออักเสบจากเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัส มักเกิดในช่วงที่อากาศชื้น โดยเฉพาะในผู้สูงอายุที่มีภูมิต้านทานลดลง

2.2 อาการหลัก

• เจ็บคอ กลืนลำบาก
• ไข้ ปวดเมื่อย
• ต่อมน้ำเหลืองบวมใต้คาง

2.3 แนวทางป้องกัน

• หมั่นดื่มน้ำอุ่น และพักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มเย็นจัด
• รักษาความสะอาดของช่องปาก

3. โรคท้องเสีย – จากอาหารปนเปื้อนน้ำฝน

3.1 ต้นเหตุที่พบได้ในหน้าฝน

ในช่วงฝนตกบ่อย มักเกิดน้ำขัง ทำให้อาหารหรือแหล่งน้ำปนเปื้อนเชื้อโรค เช่น เชื้ออีโคไล หรือซาลโมเนลลา

3.2 อาการทั่วไป

• ปวดท้อง ท้องเสีย อาเจียน
• อ่อนเพลีย และเสี่ยงภาวะขาดน้ำ

3.3 วิธีดูแลและป้องกัน

• รับประทานอาหารปรุงสุกใหม่ และหลีกเลี่ยงอาหารแช่เย็นนานเกินไป
• ดื่มน้ำสะอาด หรือน้ำต้มสุก
• สังเกตอาการผิดปกติ เช่น ถ่ายเหลวมากกว่า 3 ครั้งต่อวัน

4. โรคผิวหนังอักเสบ – เพราะความอับชื้น

4.1 ความชื้นทำให้ผิวติดเชื้อ

ฤดูฝนทำให้ผิวหนังของผู้สูงอายุเกิดการอับชื้น โดยเฉพาะบริเวณข้อพับ หรือจุดสัมผัสที่มีเหงื่อออกบ่อย

4.2 อาการที่พบได้บ่อย

• คัน ผื่นแดง บวม หรือมีตุ่มน้ำใส
• ผิวหนังเปื่อยหรือแตกเป็นแผล

4.3 การดูแลผิวให้ปลอดภัย

• เช็ดตัวให้แห้งทันทีหลังเปียกฝน
• สวมเสื้อผ้าที่โปร่ง ระบายอากาศดี
• ใช้ครีมบำรุงหรือยาทาภายใต้คำแนะนำของแพทย์

5. โรคฉี่หนู – อันตรายจากแหล่งน้ำสกปรก

5.1 สาเหตุจากน้ำขังและสัตว์พาหะ

โรคฉี่หนูมาจากเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในปัสสาวะของสัตว์ โดยเฉพาะหนู เมื่อสัมผัสแหล่งน้ำที่ปนเปื้อนก็มีโอกาสติดเชื้อ

5.2 อาการในผู้สูงอายุ

• ไข้สูงเฉียบพลัน ปวดหัว
• ปวดกล้ามเนื้ออย่างรุนแรง
• ตาแดง หรือมีภาวะไตผิดปกติ

5.3 การป้องกันที่สำคัญ

• หลีกเลี่ยงการเดินในน้ำขัง
• สวมรองเท้าบู๊ตเมื่อต้องเดินลุยน้ำ
• ทำความสะอาดแผลอย่างถูกวิธีหากสัมผัสน้ำสกปรก

6. ไข้เลือดออก – ระวังยุงลายในฤดูฝน

6.1 ศัตรูตัวร้ายของผู้สูงอายุ

ยุงลายเป็นพาหะนำโรคไข้เลือดออก ซึ่งมักวางไข่ในน้ำขังที่พบได้ทั่วไปในหน้าฝน

6.2 สัญญาณเตือน

• ไข้สูงลอยไม่ลด ปวดหัวมาก
• ปวดกระบอกตา ปวดกล้ามเนื้อ
• มีจุดเลือดออกใต้ผิวหนัง

6.3 ป้องกันยุงลายอย่างไร?

• กำจัดแหล่งเพาะพันธุ์ยุง เช่น จานรองกระถาง ตุ่มน้ำ
• ทายากันยุง หรือติดมุ้งลวด
• หากพบอาการผิดปกติรีบพบแพทย์ทันที

ฤดูฝนเป็นช่วงที่ผู้สูงอายุเสี่ยงต่อการติดโรคต่าง ๆ มากกว่าปกติ ทั้งจากสภาพอากาศ แหล่งน้ำ และการติดเชื้อในระบบต่าง ๆ ของร่างกาย การดูแลผู้สูงอายุอย่างใกล้ชิดในช่วงนี้จึงมีความสำคัญมาก โดยเฉพาะการดูแลจากศูนย์ดูแลผู้สูงอายุที่มีความพร้อมทั้งด้านบุคลากรและสภาพแวดล้อม ช่วยให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพดีและคุณภาพชีวิตที่ดีในทุกฤดู